Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Πέντε ξεχωριστές στιγμές του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Του Γιώργου Λιάνη

1. Ο Αγγελόπουλος πριν ξεψυχήσει πρόφερε το όνομα Φοίβη. Είναι το όνομα της αγαπημένης του γυναίκας, που ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες ώρες ορισμένοι προσπάθησαν να τροχοπεδήσουν, με μανιακή ασέβεια, την τεράστια συμβολή της στη χιλιάκριβη ζωή και το έργο αυτού του σπουδαίου δημιουργού. Άνθρωποι λεγόμαστε όλοι, αλλά ορισμένοι, ακόμα και σε τέτοιες συντελικές ώρες, ξεκαθαρίζουν λογαριασμούς ταξιδεύοντας πάνω στα καρούλια του καιρού με προβιές και με λιθάρια…
2. Ο Αγγελόπουλος, οσάκις επρόκειτο να γυρίσει καινούργια ταινία, στεκόταν απέναντί της σαν να επρόκειτο να ανοίξει την Έβδομη Σφραγίδα. Σαν να επρόκειτο μέσα από αυτό το έργο να ακουστεί το σάλπισμα των Επτά Σαλπίγγων. Έτσι ακριβώς στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αμυνταίου, με -15 βαθμούς, καλή ώρα σαν και τώρα, έβγαζε τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι από ένα βαγόνι μέσα σε πυκνή ομίχλη και σε χιόνια παγωμένα τριγύρω γι’ αυτό το «μετέωρο βήμα», που ήταν σε τόσο βαθιά σιγή σαν αυτή που περιγράφει στην «Αποκάλυψή» του ο Ιωάννης: «Και ώτε ήνοιξε την σφραγίδαν την εβδόμην εγένετο σιγή εν τω ουρανώ ως ημιώριον». Αυτή η αδράνεια της περίπου μισής ώρας, για να εκφραστεί το μυστήριο της θεϊκής Τιμωρίας, όπως γράφει ο Καρούζος, ήταν αντίστοιχη των όσων επακολούθησαν για πολλά χρόνια αργότερα στα ταραγμένα Βαλκάνια, δικαιώνοντας τον Αγγελόπουλο.
3. Παραποτάμια περιοχή της Φλώρινας. Ο μικρός ποταμός Σακουλέβας που διασχίζει την πόλη είναι παγωμένος. Για να γίνει το γύρισμα, σπάνε τον πάγο, για να φανεί το νερό. Απέναντι τα μεγάφωνα της Μητροπόλεως. Καταγγέλλουν τον «Διαβολόπουλο». Αλλοτινού καιρού και ξεχασμένες ιστορίες. Τα μεγάφωνα σε ξεκουφαίνουν. Ο Αγγελόπουλος ατάραχος, μ’ ένα τσιγάρο στο στόμα και με μια τραγιάσκα, στέκεται στην ακροποταμιά, μέσα σε μια πρόχειρη κατασκευή, και σαν υπνοβάτης μού λέει: «Κοίταξε τι καταπληκτικό είναι το σκηνικό που έκανε ο Μικές». Το λέω, επειδή ακούγεται ότι δεν εκτιμούσε πολύ τους συνεργάτες του… Ο Μικές Καραπιπέρης είναι ο πρώτος που «έφυγε» από αυτή τη μεγάλη ομάδα.
4. «Πρέσπες - 2008». Στο νησάκι με τους 24 κατοίκους, στον Άγιο Αχίλλειο. Οι «Πρέσπες» σε τρίσβαθο χαμόγελο λουσμένες γιορτάζουν τα είκοσι χρόνια τους. Επίσημος προσκεκλημένος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας. Η Πρέσπα στα μεγαλεία της. Αγγέλισσα όμορφη. Όπου κι αν την κοιτάξεις, βλέπεις κατάματα το Βυζάντιο, κατάματα την Παναγιά. Θεομητορική είναι η Πρέσπα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τιμάει εκείνο το βράδυ τον μεγαλύτερο Έλληνα δημιουργό στην Έβδομη Τέχνη, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Ο πρώτος πολίτης της χώρας τιμάει άξια τον πρώτο πολίτη μιας δύσκολης τέχνης, όπως είναι ο κινηματογράφος. Ο Αγγελόπουλος παραλαμβάνει το βραβείο με αποφασιστικότητα και εξηγεί γιατί η Φλώρινα είναι η μούσα του. Κλείνει με τη φράση: «Έδωσα και πήρα χνάρια εδώ».
5. Όταν ο αείμνηστος Αυγουστίνος Καντιώτης, ο πυρφόρος ιεράρχης, εξαπέλυσε τον κεραυνό του αφορισμού για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, η Φλώρινα διχάστηκε. Ένα κομμάτι φανατικό, το μικρότερο, ταυτίστηκε με τον Γέροντα. Η Μεγάλη Μάζα, χωρίς παρωπίδες και χωρίς δογματικές αλυσίδες, βρήκε τους τρόπους μέσα στον τότε υπάρχοντα κινηματογράφο να υψωθεί με αξιοπρέπεια εκεί που άρμοζε. Πιστεύω ότι εκείνη η ιστορία δεν ήταν τόσο σοβαρή, όσο φάνηκε. Ο Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας ήθελε μιαν αναγνώριση. Και ο Αγγελόπουλος δεν την προσέφερε. Δεν τον είχε επισκεφθεί. Έκανε τα γυρίσματα της ταινίας σχεδόν στην αυλή της Μητροπόλεως. Ο καιρός δεν άφησε τίποτα από αυτή την υπόθεση. Η πραότητα του νέου Επισκόπου Φλώρινας, Θεοκλήτου, αλλά και το σύνολο της Εκκλησίας, άφησε το θέμα να χαθεί σαν μια αστραπή που έσβησε στον ορίζοντα. Για την ιστορία, όμως, και επειδή αγαπούσα το μαχητικό ιερωμένο Καντιώτη, θέλω να αναφέρω τη γνώμη του Νίκου Καρούζου για αυτόν. «Θαυμάζω τους μαχητικούς ιερωμένους μας, είτε Πυρουνάκης το όνομά τους είτε Καντιώτης. Ο τελευταίος, μ’ ένα θαρραλέο ιχνογράφημα υπό τον τίτλο “Συγκρίνατε”, έχει εκφράσει ορατά το παρόν της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Ο Ιησούς από τη μια μεριά “νίπτει τους πόδας των μαθητών και εκμμάσειν τω λεντείω ω ην διεζωσμένος”. Και ο μανδυοφόρος Επίσκοπος από την άλλη, ο φρικώδης νάρκισσος, ανάμεσα στις εδαφιαίες “μετάνοιες” ατυχών ιερέων και υπηρετών, υπαλλήλων της κοιλίας του». «Τι άλλο να προσθέσω σε αυτό το ιχνογράφημα» καταλήγει ο Καρούζος.

Για την ιστορία, ο Καντιώτης αναφώνησε και τότε το σύνηθες: «Εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής διά του Ευαγγελίου». Και η απάντηση που του εδόθη από την πόλη: «Δέσποτα, εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής διά του Συντάγματος».

Πηγή: zougla.gr

3 σχόλια:

  1. Telika to «Δέσποτα, εμετρήθης, εζυγίσθης και ευρέθης ελλιπής διά του Συντάγματος» to eipe o Aggelopoulos katafatsa ston Papa n n Poln?
    Auto mou thimizei ekeino to OXI tou 40...oxi to eipe o Metaxas oxi to eipe o Laos...aman me autes tis sugxnseis!

    Oloi san kissoi panw sto ptwma tou nekrou ...klapste ton an eisastan filoi tou ta livania ta exei n ekklnsia gia ton nekro...ftanei to diko sas!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το Κείμενο είναι εμπρηστικό και ικανό να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις καθώς στην μνήμη του σκηνοθέτη προκαλείται χωρίς λόγο, έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των οπαδών, και των θιασωτών των δύο πλευρών.
    Η μεγάλη μάχη μεταξύ των δήθεν σκοταδιστών και των φωτισμένων, μεταξύ των διεθνιστών και των εθνικιστών, μεταξύ των Φλωρινιωτών.

    Στο κείμενο αντιλαμβανόμαστε την αγωνία και την διάθεση του συντάκτη να πλησιάσει και να αγγίξει την πνευματικότητα των δύο ανδρών.
    Η πλάστιγγα ισορροπεί σε εκείνο το επίπεδο του Αφορισμού καθώς στο κείμενο οι αναφορές ειδικά για τον Σεβάσμιο Γέροντα, τον πυροφόρο Εθνικιστή Γέροντα Μητροπολίτη όπως αποκαλείται, εμφανίζεται μια μεταθανάτια μορφή καταδίκης και αφορισμού, ικανοποιώντας και την άλλη οπαδική διάσταση.

    Με αφορμή τα πολλά σχόλια που ακούστηκαν, για την απουσία του σκηνοθέτη αυτή την χρονική συγκυρία για τον τόπο μας, θα τολμούσα να προσθέσω, έστω και εάν είναι ακραίο.
    Ότι αυτές οι δύο προσωπικότητες σήμερα θα μπορούσαν να ταράξουν τα λιμνασμένα νερά, και να ξεσηκώσουν τον κόσμο ο καθένας από το δικό του πεδίο.

    Φλώρινα ο τόπος των Αντιθέσεων.
    Εκεί που το άδειο τοπίο του ποταμού από τα σκηνικά των δύο πλευρών κυλάν τα νερά του Σακουλέβα.
    Σε αυτόν τον Σουρεαλιστικό τόπο του ποταμού με φόντο το γκρεμισμένο αρχοντικό του Καϊμακάμη, καθρεπτίζονται οι αποτυπωμένες πορείες, των διαφορετικών πομπών που κρατούν στα χέρια τους τρεμάμενα κεριά και μικρές φλόγες, η κάθε μία πομπή για διαφορετικό λόγο.

    Η κάθε πομπή ψάχνει στο σκοτάδι και την ομίχλη – σινιάκι της πόλης το πραγματικό νόημα του φωτός.

    Αυτές οι διαφορετικές περιφορές, των πομπών είναι μια συνεχή πορεία ανάμεσα σε δύο περιόδους που δεν βίωσε ποτέ ο Ελληνισμός. Τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση.

    Απλώς μερικοί θεωρούν ότι η Φλώρινα μέσω αυτών των αντιλήψεων που καλλιεργούνται επιμελώς, πορεύεται, εν μέσω Διαφωτισμού και Σκοταδισμού, σε εκείνες τις περιόδους που η κακιά Μάγισσα έπρεπε να καεί στην πυρά.

    Φλώρινα η πόλη των αφορισμένων οπαδών, η ισορροπία επανήλθε. Η μία πλευρά αφορίζει για τις συμπεριφορές της, την άλλη. Είμαστε πλέον όλοι μας από λίγο αφορισμένοι για διαφορετικούς λόγους.

    Αυτή η αναπαραγωγή των αφορισμών είναι άλλη μια μετάβαση στο Μεσαίωνα του Διαφωτισμού.
    Χαίρε Φλώρινα με τα Σουρεαλιστικά σου σκηνικά.

    Δεν χρειάζεται κανένας σκηνοθέτης να αντιγράψει αυτές τις συνήθειες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αψογότατος!
      Καιμετά σου λένε κάποιοι,οτι οι Φλωρινιώτες είναι απνευμάτιστοι,αμόρφωτοι και έχουν ανάγκη από "διαφώτιση" μέσω εμπόρων της τέχνης και χρειάζονται για να βγούν από την αφάνεια να διαφημιστεί η πόλη τους σαν να είναι κανένα υβριδικό καλαμπόκι.

      Διαγραφή

Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.