Η «παρακαταθήκη» των Γάλλων στο Αμύνταιο

Αφησαν όχι μόνο αναμνήσεις από τις μάχες, αλλά και έργα

Του Κωστα Oνισενκο

Εφημερίδα "Καθημερινή"

Ο Βικτόρ φίλησε τη γυναίκα του για τελευταία φορά, πήρε το σακίδιο και βγήκε στον δρόμο. Επρεπε να διασχίσει το μισό Παρίσι για να πάρει το τρένο που θα τον πήγαινε στο πόλεμο. Υστερα από πολλούς μήνες οι δικοί του έλαβαν τα κακά νέα: ο Βικτόρ είχε σκοτωθεί μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Φλώρινα. Αυτό που δεν πρόλαβε να μάθει η οικογένειά του είναι ότι ο Βικτόρ άφησε στη Μακεδονία μια μεγάλη παρακαταθήκη και συνέδεσε για πάντα τους δύο τόπους και λαούς. Οσοι έχουν μελετήσει το Μέτωπο της Βαλκανικής του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μιλάνε για μερικές από τις πιο αιματηρές, αλλά και ένδοξες σελίδες της σύγχρονης Ιστορίας. Ωστόσο, εκείνο που έγινε λιγότερο γνωστό είναι ότι οι Γάλλοι της τεράστιας «Στρατιάς της Ανατολής», κατά την τετραετή παραμονή τους στη Μακεδονία, άφησαν πίσω τους κάτι παραπάνω από αναμνήσεις μαχών. Η τεχνογνωσία παραγωγής κρασιών, η εμφιάλωση του ξινού νερού, ακόμα και τα χάλκινα πνευστά της Φλώρινας έλκουν την «καταγωγή» τους από τότε. Σήμερα, πρωτοβουλία ιδιωτών προσπαθεί να ξαναζωντανέψει αυτές τις μνήμες, μετατρέποντας παράλληλα την περιοχή σε πόλο έλξης για τον ευρωπαϊκό τουρισμό.

«Μάνατζμεντ»

«Οι Γάλλοι κατά κάποιο τρόπο επέκτειναν το «στρατιωτικό μάνατζμεντ «στην επιμόρφωση των ντόπιων κατοίκων και προσφύγων, ώστε να αποτελέσουν στο μέλλον ενσωματωμένα μέλη σ' ένα σύστημα γαλλικής διοίκησης», εξηγεί ο υπ. διδάκτωρ Μουσειολογίας Σχολής του Λούβρου κ. Βασίλης Μαυρομμάτης. Συνέβαλαν στην ανάπτυξη κατασκευάζοντας δρόμους, αρδευτικά και εγγειοβελτιωτικά έργα, σχολεία διέδωσαν τη μουσική παιδεία και επιχείρησαν να «κατακτήσουν» τους Ελληνες πολιτισμικά. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εκπαίδευση των ντόπιων στα πρότυπα των στρατιωτικών γαλλικών μπαντών. Τα περίφημα «χάλκινα» πνευστά της περιοχής της Φλώρινας και της Γουμένισσας, αποτελούν απόηχο μιας παράδοσης που μεταδόθηκε από τους Γάλλους μουσικούς. Ως οινοπαραγωγοί οι ίδιοι, κατάλαβαν την αξία των ντόπιων ποικιλιών σταφυλιού, διδάσκοντας τους ντόπιους σε τρόπους καλλιέργειας, ψεκασμού και ραντίσματος, συλλογής και οινοποίησης ώστε να αυξηθούν οι αποδόσεις των εκτάσεων». Αντίστοιχο ήταν και το ενδιαφέρον τους για τα μεταλλικά, ανθρακούχα και ιαματικά νερά της Μακεδονίας. Ηταν οι πρώτοι που εμφιάλωσαν το ξινό νερό της Φλώρινας και αυτοί που δημιούργησαν μονάδα αποκατάστασης τραυματιών στα ιαματικά λουτρά του Πόζαρ στην Αριδαία. «Οι δράσεις τους δημοσιεύτηκαν στους «Tάιμς του Λονδίνου», αναγκάζοντας και τους Βρετανούς να σκεφτούν τρόπους αξιοποίησης του ανθρακούχου νερού του χωριού Μεταλλικό Κιλκίς, που βρισκόταν στο δικό τους τομέα ευθύνης», συμπληρώνει.

«Σήμερα, στα γαλλικά και βρετανικά σχολικά βιβλία η Μακεδονία και το «Μέτωπό» της κατέχουν εξέχουσα θέση, γεννώντας σε πολλούς ξένους την επιθυμία να επισκεφθούν τα μέρη που πολέμησαν οι παππούδες τους», αναφέρει ο κ. Μαυρομμάτης. Σύμφωνα με τον γενικό πρόξενο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη κ. Κριστιάν Τιμονιέ, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή, το ενδιαφέρον των Γάλλων είναι έντονο. «Φέτος το Λούβρο θα φιλοξενήσει έκθεση με θέμα την αρχαία Μακεδονία, ενώ ετοιμάζεται και σχετικό ντοκιμαντέρ από τη γαλλική τηλεόραση. Πιστεύω ότι αυτά θα τραβήξουν το τουριστικό ενδιαφέρον των Γάλλων», αναφέρει στην «Κ». «Από τον Ιούλιο θα στηθεί έκθεση φωτογραφίας στο Ξινό Νερό, ενώ σχεδιάζεται και κατασκευή μνημείου προς τιμήν των Γάλλων στρατιωτών».

Ωστόσο, για να προχωρήσει το σχέδιο χρειάζεται να βρεθεί χώρος που θα λειτουργεί ως μόνιμο κέντρο ενημέρωσης. Δημοτικά σχολεία στο Αμύνταιο και στο Ξυνό Νερό, που είχαν προταθεί, δεν παραχωρούνται από τις τοπικές αρχές. «Ενώ έχουμε παλέψει για το συγκεκριμένο θέμα, διαπιστώνουμε ότι οι τοπικές αρχές το αντιμετωπίζουν... χαλαρά. Εχουμε αγωνία, διότι η ενίσχυση του τουρισμού υπαίθρου είναι θέμα επιβίωσης για τις τοπικές επιχειρήσεις. Είναι κρίμα να χαθεί τέτοια ευκαιρία, επειδή δεν παραχωρήθηκε ένας χώρος ή για κάποιο γραφειοκρατικό κώλυμα», σχολιάζει στην «Κ» ο Ανθιμος Τόρτοκας, μέλος Δ. Σ. της Εταιρείας Οικοτουρισμού Αμυνταίου.